ေၾကာက္စရာ...Tuberculosis (TB) တီဘီ


အျဖစ္မ်ားေသာ ေသေစႏိုင္သည့္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္သည္။ Mycobacterium tuberculosis ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဆရာဝန္မ်ား၏ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း စနစ္တက်ႏွင့္ ပံုမွန္ ေဆးဝါးကို သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ တီဘီေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ကမၻာတြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။ ေရာဂါရွိသူမ်ားအားလည္း ျဖစ္ေစသည္။ ေဆးၿပီးသည့္ ျပႆနာ ရွိသည္။ ဒုတိယတန္းစား ေဆးမ်ားေပးရသည္။

Pulmonary TB အဆုပ္ တီဘီ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား
• သတင္းသံုးပတ္ထက္ပိုေသာ အခ်ိန္ကာလအထိ ေခ်ာင္းဆိုးေနျခင္း၊
• ေခ်ာင္းဆိုးေသာအခါ တံေတြးမွ ေသြးပါျခင္း၊ (Hemoptysis)
• သတင္းသံုးပတ္ထက္ပိုေသာအခ်ိန္ထိ ညတိုင္း အဖ်ားတက္ျခင္းႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္မွ ေခၽြးထြက္ျခင္း၊
• အစားအေသာက္ပ်က္လာျခင္းႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း၊
• ရင္ဘတ္အတြင္း နာက်င္လာျခင္း။

အဆုပ္အျပင္ အ႐ိုး-အဆစ္ တီဘီ၊ ဗဟို အာ႐ံုေၾကာစနစ္၊ (လင့္ဖ္)ေၾကာစနစ္၊ ဆီး-ေမြးလမ္းေၾကာင္း၊ အေရျပားတို႕တြင္လည္း တီဘီေရာဂါ ရေစသည္။ အဆုပ္အားဖံုးေနသည့္အလႊာ (Pleura) ႏွစ္လႊာအၾကား အရည္-ျပည္တို႔ စုေဝးေနျခင္းျဖစ္ေစတတ္သည္။ တီဘီေဆးမ်ားအျပင္ ၄င္းအရည္-ျပည္တို႔အား စုပ္ထုတ္ကုသေပးရန္လိုသည္။

လကၡဏာမ်ားမွာ ယင္းကိုယ္အဂၤါမ်ား သာမန္အားျဖင့္ အလုပ္လုပ္ နည္းပါးလာျခင္းတို႕ပင္ ျဖစ္သည္။ တီဘီေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္ႏွင့္ ဆရာဝန္ထံ အစစ္အေဆးခံယူရမည္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ တီဘီေရာဂါ၏ အေျခအေန
၁။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ သိန္းတရာ့ေလးဆယ္ေသာ လူတို႕သည္ တီဘီေရာဂါကို ခံစားေနရသည္။ ယင္းေရာဂါသည္မ်ားအနက္ ႏွစ္ဆယ့္ငါးသိန္းေသာလူတို႔သည္ ၄င္းတို႕မွ အျခားလူမ်ားသို႕ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ႏိုင္ေသာ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည္။
၂။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ တႏွစ္တာကာလအတြင္း ငါးသိန္းေသာ လူတို႔သည္ တီဘီေရာဂါျဖင့္ ေသဆံုးၾကသည္။
၃။ တီဘီေရာဂါသည္ ကေလးလူႀကီးမေရြး ျဖစ္ႏိုင္သည္။
၄။ သို႔ေသာ္ တီဘီေရာဂါကုိ အျမစ္ျဖတ္ေအာင္ ကုသႏိုင္သည္။

ေဆးဝါးမ်ားကို မွန္ကန္စြာ မွီဝဲျခင္းမျပဳပါက မည္သို႕ ျဖစ္ႏိုင္သနည္း။
1. အကယ္၍ ေဆးဝါးမ်ားကို မွန္မွန္ႏွင့္ စနစ္တက် မသံုးစြဲပါက တီဘီေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ား ျပန္လည္ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည္။
2. ပထမ သံုးစြဲသည့္ ေဆးဝါးမ်ားသည္ အစြမ္းမထက္ေတာ့သည္ကို မၾကာခဏေတြ႕ရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေရာဂါပုိးမ်ားသည္ ထိုေဆးမ်ားကို ခံႏိုင္ရည္ ရွိလာေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၄င္းအျပင္ ႐ိုး႐ုိးတီဘီေဆးမ်ားသည္လဲ ထိုေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းရန္ အစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေတာ့ေျခ။
3. ထိုေရာဂါသည္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ေဆးကုခံရေတာ့မည္ျဖစ္သည္သာမက ေငြေၾကးအကုန္အက် မ်ားျပားလာႏိုင္သည့္အျပင္ အသက္အႏၱရာယ္လည္း ရွိလာႏိုင္သည္။
4. အခ်ိန္မွန္မွန္ႏွင့္ စနစ္တက် ေဆးဝါးမ်ားကို မွီဝဲျခင္းမရွိေသာ တီဘီေရာဂါ စျဖစ္သည့္သူမ်ားမွာ တီဘီေရာဂါ ကုေဆးမ်ားက အာနိသင္ နည္းပါးလာပါသည္။

အေျခခံေဆးကုဌာနမ်ား၏ တာဝန္မ်ား
1. အမ်ား ျပည္သူလူထုမ်ားအား တီဘီေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ပညာေပးျခင္း။
2. တီဘီေရာဂါျဖစ္ေနသည္ဟု ယူဆရေသာေရာဂါသည္မ်ားအား ေဆးစစ္ျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း။
3. ေရာဂါျဖစ္ေနသည္ဟု ယူဆရေသာသူတို႕၏ သလိပ္ႏွင့္ တံေတြးမ်ားကို စစ္ေဆးႏိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း။
4. တီဘီေရာဂါသည္မ်ားကို အခ်ိန္မွီ သင့္ေတာ္သည့္ေဆးဝါးမ်ား ရရွိရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း။
5. တီဘီေရာဂါသည္တို႕၏ မွတ္တမ္းမ်ားကို ျပဳစုထားရန္
6. တီဘီေရာဂါသည္တို႕၏ မိသားစုမွ အျခားသူမ်ားအား ေဆးစစ္ျခင္း ျပဳလုပ္ရန္ အားေပးတိုက္တြန္းျခင္း။
7. လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ကို မၾကာခဏ ျပန္လည္စမ္္းစစ္သံုးသပ္ရန္။
8. ကေလးမ်ားအား တီဘီဂ်ီ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးႏိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

တီဘီေရာဂါ မည္သို႕ ကူးစက္သနည္း
1. ေရာဂါသည္၏ တံေတြးႏွင့္ သလိပ္တို႕မွ တီဘီေရာဂါ၏ ပိုးမႊားကေလးမ်ားသည္ ေလထုထဲတြင္ ျပန္႕က်ဲကာ အျခားသူမ်ား အသက္ရွဴေသာအခါႏွင့္ ေခ်ာင္းဆိုးေသာအခါတို႕တြင္ သူးစက္သြားႏိုင္သည္။
2. လူမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုးကို ခုခံကာကြယ္ရန္ ကိုယ္ခံအားနည္းေသာအခါတြင္ ကူးစက္ႏိုင္သည္။
3. ေအာက္ေဖာ္ျပပါအေျခအေနမ်ားသည္ တီဘီေရာဂါျပန္႕ပြားကူးစက္ျခင္းကို အားေပးသည္။
o လူသူမ်ား၍ က်ဥ္းၾကပ္ၿပီး ေမွာင္မိုက္ေနေသာေနရာမ်ားတြင္ အခ်ိန္ၾကာရွည္ ေနထိုင္ရျခင္း။
o အစားအေသာက္ႏွင့္ အဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း။
o ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ႏွင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီေရာဂါ ကူးစက္ျခင္း။

တီဘီရွိ-မရွိ Mantoux tuberculin skin test ႏွင့္ Tuberculosis radiology လူထုအား ဓါတ္မွန္႐ိုက္ျခင္းလုပ္သည္။ သလိပ္ထဲပိုး ရွိ-မရွိ စစ္သည္။ AFB +ve or –ve

တီဘီေရာဂါမွ ကာကြယ္ျခင္း
1. တီဘီေရာဂါသည္ ေခ်ာင္းဆိုးေသာအခါတြင္ လက္ကိုင္ပုဝါႏွင့္ ပါးစပ္ပိတ္၍ ေခ်ာင္းဆိုးရမည္။
2. တီဘီေရာဂါသည္ မိမိတံေတြးကို ေနရာတကာတြင္ မေထြးရ။ အဖံုးရွိေသာခြက္တြင္ စံနစ္တက် ေထြးရမည္။
3. ယင္းတံေတြးမ်ားကို မီး႐ႈိ႕ျခင္း၊ ေျမျမႇဳပ္ျခင္းတို႕ကို ျပဳရမည္။
4. တီဘီေရာဂါသည္အား ဝင္ေလ-ထြက္ေလ ေကာင္းေသာအခန္းတြင္ ေနထိုင္ေစရမည္။
5. ထိုေရာဂါသည္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံမႈရွိေသာသူမ်ားသည္ (၂) ႏွစ္တာကာလအခ်ိန္အတြင္း တီဘီေရာဂါ ကူးစက္ရန္ အႏၱရာယ္ ပိုမ်ားလာသည္။ ထုိသူမ်ားသည္ တီဘီေရာဂါ လကၡဏာ ေပၚေပါက္လာပါက လိုအပ္သည့္ ေဆးစစ္မႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။
6. ေရာဂါသည္ႏွင့္ ဆက္ဆံမႈရွိေနၾကေသာ ကေလးမ်ားႏွင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအား ေရာဂါကူးရန္ ပို၍ အႏၱရာယ္ရွိ၍ အထူးသတိရွိရန္ လိုအပ္ပါသည္။

HIV မရွိသည့္လူနာအတြက္ TB ေဆးမ်ား

မ်ားေသာအားျဖင့္ ၆ လႏွင့္ရေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕ကို ၉ လ ေပးရသည္။

လူနာကို တိုက္ရိုက္ေစာင့္ၾကည့္ ကုသမႈ (DOT) နည္း (၃) နည္းအနက္ ၾကိဳက္ရာေပးႏိုင္သည္။
(၁) Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide + Ethambutol တို႔ကို ေန႔စဥ္ (၂) လ ေပးျပီးေနာက္၊ Isoniazid + Rifampin ကို ၇ ရက္တပါတ္မွာ ၂-၃ ၾကိမ္ (၄) လ ေပးရမည္။ စုစုေပါင္း ၆ လ ၾကာမည္။
(၂) Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide + Ethambutol တို႔ကို ၂ ပါတ္ ေပးျပီးေနာက္ ၄င္းအတိုင္း တပါတ္လွ်င္ ၂ ၾကိမ္ ၆ ပါတ္ ေပးသည္။ ထို႔ေနာက္ Isoniazid + Rifampin ကို တပါတ္ ၂ ၾကိမ္ ၄ လ ေပးသည္။
(၃) Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide + Ethambutol တို႔ကို တပါတ္ ၃ ၾကိမ္ ၆ လ ေပးသည္။

ကုိယ္၀န္ရွိေနသူအား Pyrazinamide မေပးဘဲ Isoniazid + Rifampin + Ethambutol တို႔ကို ၄-၈ ပါတ္ေပးသည္။
Isoniazid ႏွင့္ Rifampin တို႔အား ေဆးမယဥ္ဟုသိရပါက Ethambutol ကို မေပးေတာ့ဘဲ၊ ေဆး ၂ မ်ိဳးထဲ ၉ လ ေပးႏုိင္သည္။
ေဆးယဥ္မွာ စိုးရိမ္ပါက Isoniazid + Rifampin + Ethambutol တို႔ကိုတြဲျပီး ၉ လ ေပးပါ။
သလိပ္ပိုးမေတြ႔သူအား Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide တြဲျပီး ပဌမ ၂ လ ေပးျပီးေနာက္ Isoniazid + Rifampin တြဲကာ ေနာက္ ၆ လ ေပးပါ။
ေန႔စဥ္ေပးနည္း မဟုတ္ဘဲ ၁ ပါတ္ ၂-၃ ၾကိမ္ေပးပါက Isoniazid, Pyrazinamide, Ethambutol တို႔၏ ေဆးအေလးခ်ိန္ကို တိုးရမည္။

Recommended dosages for the initial treatment of tuberculosis
Isoniazid = Daily 5 mg/kg Max: 300 mg/dose = Twice a Week 15 mg/kg Max: 900 mg/dose = Three Times a Week 15 mg/kg Max: 900 mg/dose
Rifampin = Daily 10 mg/kg Max: 600 mg/dose = Twice a Week 10 mg/kg Max: 600 mg/dose = Three Times a Week 10 mg/kg Max: 600 mg/dose
Pyrazinamide = Daily 15–30 mg/kg Max: 2 g/dose = Twice a Week 50–70 mg/kg Max: 4 g/dose = Three Times a Week 50–70 mg/kg Max: 3 g/dose
Ethambutol = Daily 5–25 mg/kg Max: 2.5 g/dose = Twice a Week 50 mg/kg Max: 2.5 g/dose = Three Times a Week 25–30 mg/kg Max: 2.5 g/dose
Streptomycin = Daily 15 mg/kg Max: 1 g/dose = Twice a Week 25–30 mg/kg Max: 1.5 g/dose = Three Times a Week 25–30 mg/kg Max: 1.5 g/dose

khin oo may said...
အင္ထရုိ ဘေလာ႕ေရာဂါအေၾကာင္းက မ်ားေနတယ္။ ဒီေလာက္ မလိုဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ တီဘီကုိ အားပိုေပးပါ။ ဖတ္လို႕ ေကာင္းပါတယ္။ ဆဲြေဆာင္မႈရွိတယ္။ အစဘဲရွိေသးတယ္။ ဆက္တင္ပါဦး။ ေကာင္းလိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
December 21, 2008 5:30 AM

Nge Naing said...
ဆရာ့ပို႔စ္ေလးက အေတြ႔အၾကံဳေလးေတြ အေတြးအျမင္ေလးေတြလည္း ပါေတာ့ သိပ္ေကာင္းပါတယ္ဆရာ။ ဒါေပမယ့္ ဆရာ တီဘီအေၾကာင္း ေရးတာက ကၽြန္မတို႔လို ဘေလာ့ဂ္စြဲတဲ့သူေတြအေၾကာင္းလည္း ပါေနေတာ့ Agenda နည္းနည္း ေရာေနတာ တခုပါပဲ။ ဘေလာ့ဂ္စြဲတာနဲ႔ တီဘီစြဲတာနဲ႔ေတာ့ ဘယ္အနည္းနဲ႔မွ မတူႏိုင္ဘူးဆရာ။ တီဘီစြဲတာက အႏၲရာယ္ျဖစ္ေပမယ့္ ဘေလာ့စြဲတာက စိတ္ရဲ့ အပန္းေျဖအနားယူရာ လည္းျဖစ္တယ္ ဗဟုသုတ မွ်ေ၀ရာလည္း ေရာက္လို႔ပါ။ ဆရာ့ပို႔စ္မွာ Antibody ကို အတြင္းအားလို႔ ျမန္မာလို ေ၀ါဟာရ ယူထားတာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္မမွာ အဂၤလိပ္ျမန္မာ ေဆးအဘိဓါန္ ေကာင္းေကာင္းမရွိလို႔ ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့စာေတြကို ျမန္မာလိုနဲ႔ ေလ့လာရတာလည္း နည္းလို႔ တခ်ိဳ႕ေ၀ါဟာရေတြအတြက္ ျမန္မာလို ေရြးရတာ သိပ္အခက္အခဲျဖစ္တယ္။ ကၽြန္မပို႔စ္ေတြကို ဆရာဖတ္မိလို႔ ျမန္မာလို ေ၀ါဟာရေတြ သံုးထားတာ အဆင္မေျပျဖစ္ေနရင္လည္း ေထာက္ျပေပးလို႔ ရပါတယ္ဆရာ။ ဆရာ့ပို႔စ္အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
December 21, 2008 11:47 AM

DTS said...
အခုလိုထာက္ျပတာေတြက လက္ေတြ႕က်ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္တယ္ခင္ဗ်။ အမွန္ေျပာရရင္ ကြ်န္ေတာ္က ဘာအထူးမွမဟုတ္ဘူး။ ဘာသာရပ္တခုခုကို နက္နက္နဲနဲေရးတာက အထူးဆရာေတြမွ။ ေတာမွာဘဲ က်ခဲ့ရသူ ဆရာ၀န္-ဆရာမအားလံုးဟာ အေထြေထြ အထူးကုဆိုျပီး ကြ်န္ေတာ့္ေဆးခန္း(ဘေလာ့ခ္)မွာေတာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုအပါအ၀င္ ဂုဏ္တင္မိလိုက္တယ္။

ေနာက္တခ်က္က ကြ်န္ေတာ့္ဘ၀ေပးအရ ဒုကၡသည္ကို ေဆးကုေပးဘို႕ ဒုကၡသည္ထဲက လူငယ္ေတြကို ေမြးယူေနရတယ္။ သူတို႕ကို ရတဲ့အခ်ိန္ကေလးမယ္၊ သူတို႕မွာရွိၾကတဲ့ အေျခခံေလးေတြနဲ႕ ကိုက္ေအာင္ ဘယ္လို စာသင္ရမယ္ဆိုတာကို စူးစမ္းရင္နဲ႕ စာေတြကို ဘာသာျပန္လိုက္၊ သင္ခန္းစာေတြ ျပင္လိုက္လုပ္ေနရတာ။ အေတာ္စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းေကာင္း လာတယ္ဗ်။ သူမ်ားကိုသင္ေပးတိုင္း ကိုယ္လဲ ပညာရတာမ်ိဳးေပါ့။

အရင္ ေဆးေက်ာင္းမွာဆိုရင္ ဘိုလိုဘဲ ဖတ္-မွတ္ရင္ ရတာကိုး၊ အခုမဟုတ္ဘူး။ ကျပားကအဆင္အေျပဆံုး။ တေယာက္က ေရးလိုက္သလို ဘာသာျပန္ရတာကလဲ ေခါင္းစားတယ္။ ေခါင္းပိုစားတာက ကြ်န္ေတာ့္ သင္တန္းသူေတြက တိုင္းရင္းသားေတြခ်ည္းဘဲ။ ဗမာစာမေျပာနဲ႕ ဗမာစကားေတာင္ ခက္ခဲၾကတာကမ်ားတယ္။ ဒီေတာ့ တတ္ေစခ်င္ရင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ လုပ္ရတယ္။ အဘိဓာန္ခ်ည္း အားကိုမရတာကို ဆိုခ်င္တာ။ ပါဠိစာလံုး ေနရာတိုင္း မသံုးေလနဲ႕။

ေနာက္ျပီး က်န္းမာေရး ပညာေပးဆိုတာ သူမ်ားေတာ့ မသိဘူး အေတာ္မလြယ္ဘူးဗ်။ ေပးတဲ့လူက ေပးတတ္ယံုနဲ႕ အလုပ္မျဖစ္ဘူး။ က်ဳပ္တို႕ ပညာေပး တလတၾကိမ္လုပ္ျပီးျပီဆိုတဲ့ (ရီပို႕တ္)ေတာ့ရမွာေပါ့။ ျဖစ္ခ်င္တာကဘာလဲ။ နားေထာင္တဲ့ လူေတြ လိုက္နာျပီးသကာလ ေရာဂါဘယ နည္းေအာင္မဟုတ္လား။ လာတက္တဲလူေတြကလည္း (ကြန္ျမဴနတီ-ဆားဗစ္-ပရိုဘိုက္ဒါ) ကေခၚလို႕ အားနာျပီး လာသူေတြလဲ ပါတယ္ေလ။ ဒီေတာ့ အေျပာမွာ တလံုးရရ ထိေအာင္မိေအာင္ လုပ္ယူရတယ္။ ရီစရာ ေမာစရာလည္းညွပ္မွ။ သူတို႕ဘာသာစကားလည္း ထမင္းစား-ေရေသာက္ ထည့္မွ။ ျပီးရင္ ေဆးကုေပးမယ္ ဆိုတာနဲ႕ မွ်ားရေသးတယ္။ လက္ေတြ႕သင္ေပးရင္လည္း အဲလိုအဲလိုနည္းနာေတြ သံုးရေသးသဗ်။

ဒါ့ေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္ (ဘေလာ့ခ္)မွာေရးေနတာ အထာသိပ္မက်ေလာက္ဘူးလို႕သိေနတယ္။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ (တားဂက္) အုပ္စုမွန္မွ အက်ိဳးရွိမွာေပါ့။
December 21, 2008 3:12 PM

Anonymous said...
ဆရာေရ အေတြ႔ၾကံဳတူေတြမို႔ ထပ္တူခံစားမိပါတယ္။ မွတ္ခ်က္ေတြႏွင့္ မွတ္ခ်က္အေပၚ ဆရာ တုန္႔ျပန္ထားတာေတြကို သေဘာက်မိတယ္၊ ပညာရတာေပါ့။ ေလးစားပါတယ္။
December 21, 2008 6:24 PM

khin oo may said...
ေရးခ်င္သလိုေရးပါ။ ေၿပာတဲ႕သူကလည္းေၿပာခ်င္သလိုေၿပာမွာဘဲ။ ေရးၿဖစ္ဘို႕ဘဲ လိုပါတယ္။
December 21, 2008 9:32 PM

HIV မရွိသည့္လူနာအတြက္ TB ေဆးမ်ား

မ်ားေသာအားျဖင့္ ၆ လႏွင့္ရေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕ကို ၉ လ ေပးရသည္။

လူနာကို တိုက္ရိုက္ေစာင့္ၾကည့္ ကုသမႈ (DOT) နည္း (၃) နည္းအနက္ ၾကိဳက္ရာေပးႏိုင္သည္။
1. Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide + Ethambutol တို႔ကို ေန႔စဥ္ (၂) လ ေပးျပီးေနာက္၊ Isoniazid + Rifampin ကို ၇ ရက္တပါတ္မွာ ၂-၃ ၾကိမ္ (၄) လ ေပးရမည္။ စုစုေပါင္း ၆ လ ၾကာမည္။
2. Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide + Ethambutol တို႔ကို ၂ ပါတ္ ေပးျပီးေနာက္ ၄င္းအတိုင္း တပါတ္လွ်င္ ၂ ၾကိမ္ ၆ ပါတ္ ေပးသည္။ ထို႔ေနာက္ Isoniazid + Rifampin ကို တပါတ္ ၂ ၾကိမ္ ၄ လ ေပးသည္။
3. Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide + Ethambutol တို႔ကို တပါတ္ ၃ ၾကိမ္ ၆ လ ေပးသည္။

• ကုိယ္၀န္ရွိေနသူအား Pyrazinamide မေပးဘဲ Isoniazid + Rifampin + Ethambutol တို႔ကို ၄-၈ ပါတ္ ေပးသည္။
• Isoniazid ႏွင့္ Rifampin တို႔အား ေဆးမယဥ္ဟုသိရပါက Ethambutol ကို မေပးေတာ့ဘဲ၊ ေဆး ၂ မ်ိဳးထဲ ၉ လ ေပးႏုိင္သည္။
• ေဆးယဥ္မွာ စိုးရိမ္ပါက Isoniazid + Rifampin + Ethambutol တို႔ကိုတြဲျပီး ၉ လ ေပးပါ။
• သလိပ္ပိုးမေတြ႔သူအား Isoniazid + Rifampin + Pyrazinamide တြဲျပီး ပဌမ ၂ လ ေပးျပီးေနာက္ Isoniazid + Rifampin တြဲကာ ေနာက္ ၆ လ ေပးပါ။
• ေန႔စဥ္ေပးနည္း မဟုတ္ဘဲ ၁ ပါတ္ ၂-၃ ၾကိမ္ေပးပါက Isoniazid, Pyrazinamide, Ethambutol တို႔၏ ေဆးအေလးခ်ိန္ကို တိုးရမည္။

Recommended dosages for the initial treatment of tuberculosis
• Isoniazid = Daily 5 mg/kg Max: 300 mg/dose = Twice a week 15 mg/kg Max: 900 mg/dose = Three times a week 15 mg/kg Max: 900 mg/dose
• Rifampin = Daily 10 mg/kg Max: 600 mg/dose = Twice a week 10 mg/kg Max: 600 mg/dose = Three times a week 10 mg/kg Max: 600 mg/dose
• Pyrazinamide = Daily 15–30 mg/kg Max: 2 g/dose = Twice a week 50–70 mg/kg Max: 4 g/dose = Three times a week 50–70 mg/kg Max: 3 g/dose
• Ethambutol = Daily 5–25 mg/kg Max: 2.5 g/dose = Twice a week 50 mg/kg Max: 2.5 g/dose = Three times a week 25–30 mg/kg Max: 2.5 g/dose
• Streptomycin = Daily 15 mg/kg Max: 1 g/dose = Twice a week 25–30 mg/kg Max: 1.5 g/dose = Three times a week 25–30 mg/kg Max: 1.5 g/dose

သလိပ္ပိုးမေတြ႔သူအား Isoniazid 300 mg + Rifampin 600 mg + Pyrazinamide 2 g တြဲျပီး ပဌမ ၂ လ ေပးျပီးေနာက္ Isoniazid 300 mg + Rifampin 600 mg တြဲကာ ေနာက္ ၆ လ ေပးပါ။

Aug 6, 2010 at 10:08 PM
ေခ်ာင္းဆိုးတာ တစ္လနီးပါး ေခ်ာင္းဆိုးပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ေတာ့ ေသြးေတာ့ မပါဘူးပါ။ ညေနခင္းပိုင္းနဲ႕ ညခင္းအိပ္ခါနီးေလာက္ဆို အဖ်ားနည္းနည္း ရွိေနပါတယ္။ ခန္႔မွန္းေျခ မနက္ခင္း ၈ နာရီ ေလာက္ထိ အဖ်ား နည္းနည္းရွိတုန္းပါ။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း လူေကာင္းပတိအတိုင္းပါ။ ဖ်ားျခင္းနာျခင္း လံုးဝမရွိပါ။ အစား အေသာက္လည္း လံုးဝပ်က္လာပါတယ္။ အားကစားလုပ္တိုင္း ခါတိုင္းနဲ႔မတူ ပိုျပီး အေမာလြယ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ လူကအရမ္းကို ပိန္လာပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ဘဲ စားစား ဝမလာေတာ့ပါ။ လကၡဏာေတြက တီဘီ ျဖစ္ေနတာကို ဆိုလိုတာပါလား။ တီဘီျဖစ္ေနတယ္ဆိုလွ်င္ ေဆးေသာက္ရံုနဲ႕ ေပ်ာက္ပါသလား။ ဆရာဝန္နဲ႔ျပ ေဆးရံုတက္ျပီး ကုသျပီးမွ ေပ်ာက္ႏိုင္တာ မ်ိဳးလား။ ေဆးေသာက္ရံုနဲ႔ ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္ဆို ဘာေဆးေတြ ေသာက္ရလဲ ညႊန္းေပးပါ။ ေခ်ာင္းဆိုးလြန္း အားၾကီးလို႔ဆိုျပီး ဆိုင္မွာသြားဝယ္တဲ့ ေဆးကိုေသာက္ၾကည့္ေတာ့ ေဆးလည္းကုန္ေရာ ေခ်ာင္းဆိုး ေတာ္ေတာ္ကို သက္သာသြားပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးအဆင္ေျပသြားေတာ့ အစားအေသာက္ပ်က္တာရယ္ လူေခ်ာင္က် သြားတာရယ္က နဂိုမူရင္းက မူရင္းအတိုင္းပါဘဲ ထူးျခားမလာပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုဆိုးတာက အစာက စားခ်င္သည္ျဖစ္ေစ၊ မစားခ်င္သည္ျဖစ္ေစ မရရေအာင္ ေကာင္းေကာင္း စားေသာကျ္ပီး ေနပါတယ္။ ဝမ္းပံုမွန္သြားပါတယ္။ ဒီလိုေနထိုင္ပါလ်က္နဲ႕ လူကပိန္ျမဲပိန္ေနျပီး၊ စားတဲ့ အစားစာအာဟာရေတြ ဘယ္ေရာက္ကုန္မွန္းမသိပါ။ အဲဒါေလးလည္းသိခ်င္ပါတယ္ ဆရာ။

ဒီေမးခြန္း မဖတ္ရခင္ကေလးက တီဘီ အေၾကာင္းေရးခဲ့တာကို ျပန္စစ္ျပီး၊ ေနာက္ဆံုးထုတ္ ၂၀၁၀ ေဆးစာအုပ္အတိုင္း ေဆးနည္း ျပင္ေရးေနခဲ့တယ္။ တိုက္တိုက္ ဆိုင္ဆိုင္ေပါ့ဗ်ာ။

ဟုတ္ကဲ့ တီဘီ ရွိ-မရွိ စစ္တာ မမွားပါ။ ေျပာတာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေရာဂါနဲ႔ ဆင္တူေနတယ္။ ခုေခတ္မွာ တိုင္းျပည္ တိုင္းလိုလို ဒီေရာဂါဒဏ္ ခံေနၾကရတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေဆးရံုမတက္ရပါ။

ဓါတ္မွန္ရိုက္ရမယ္။ သလိပ္စစ္ရတယ္။ လိုအပ္ရင္ ေသြးစစ္မယ္။ ေကာင္းတာက ရင္ပတ္အထူးကု၊ သမားေတာ္၊ ရိုးရိုးဆရာ၀န္၊ တေနရာရာမွာ ျပျပီး သူတို႔ခိုင္းတာ စစ္ပါ။ ဓါတ္မွန္ရိုက္ရင္ ဓါတ္မွန္ ဖတ္ေပးတဲ့ေနရာမွာ ရိုက္ပါ။

ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ၂ မ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ (၁) သလိပ္ပိုးေတြ႔၊ အဆုပ္မွာေတြ႔။ (၂) သလိပ္ပိုးမေတြ႔၊ အဆုပ္မွာေတြ႔။ ဘာျဖစ္ျဖစ္ ေဆးကုလို႔ရတာေတြခ်ည္းပါ။ မပူပါနဲ႔။ ၆ လ ၉ လ အလြန္ဆံုး ၾကာတယ္။ ေဆးေပးနည္း ေနရာတခုနဲ႔တခု နဲနဲစီ မတူၾကဘူး။ ေသျခာတာက ေပ်ာက္မဲ့ေရာဂါပါ။ ေစာေစာသိ၊ ေစာေစာကုေလ ေကာင္းေလပါ။ ခုေခတ္မွာ ထိုးေဆး သိပ္မသံုးၾကေတာ့ဘူး။ ေဆးေကာင္းေတြ ေပၚေနပါျပီ။ ကံမေကာင္းသူေတြ၊ ေနာက္က်သူေတြ၊ ေဆးပါတ္ မလည္သူေတြဆိုရင္ ေဆးယဥ္တဲ့ပိုးျဖစ္လို႔ ေဆးအဆန္းေတြနဲ႔ ကုရတယ္။

ေဆးစစ္ျပီး လိုရင္ ေျပာပါ။ အားမနာပါနဲ႔။ က်န္းမာမွာ ဘာမဆို လုပ္ႏိုင္တယ္ မဟုတ္လား။

အခ်ိန္ရရင္ Tuberculosis (TB) တီဘီ ကို ဖတ္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ
၆-၈-၂၀၁၀

Mon 1/24/2011 7:37 AM
ကၽြန္ေတာ္ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္က အဆုပ္ေရာဂါ (တီဗီြ) မကူးစက္ေသာ (အေျခာက္) ေရာဂါ ျဖစ္ဘူးပါတယ္။ အဲဒါ ေဆးရံု တက္ျပီးေတာ့ ေဆး ၆ လ ေသာက္ရပါတယ္။ ေဆးရံုက ဆင္းျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ၆လ အၾကာမွာ ကာကြယ္ေဆး ၂ လထပ္ေသာက္ရပါတယ္။ အဲဒါေသာက္တဲ့ခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္ အာသီး ေရာင္သလိုမ်ိဳး လွ်ာအရင္း လည္ေခ်ာင္းထဲက နာက်င္ခံစားရပါတယ္။ အဲဒီလို ခံစားရတာ သက္သာလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ ျပန္ျဖစ္လိုက္နဲ ့ တစ္လခြဲ ေလာက္ရွိပါျပီ။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ အစာစားျပီးတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ပိုခံစားရပါတယ္။ အဲဒါ ေဆးအရွိန္ေၾကာင့္ျဖစ္တာလား အဆုပ္နဲ ့ထပ္ျပီး ဆက္စပ္မႈ ရွိသလား သိပါရေစ။

• ေရာဂါနာမယ္ကို TB တီဘီ ေခၚတယ္။ မကူးစက္ႏိုင္တာကိုလဲ အေျခာက္လို႔ သိပ္မေခၚပါ။ အဂၤလိပ္လို Close type ပိတ္ေနတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ေသာက္ရတာကို ကာကြယ္ေဆးလို႔လဲ မေခၚဘူး။ ကုသေဆးပါဘဲ။ လိုလို႔ ထပ္ေပးတာပါ။
• တီဘီေဆး ၆ လ ဆိုေကာင္းပါတယ္။ ကုသနည္း (ေဆးေပးနည္း) ေတြ အခ်ိန္နဲ႔အမ်ွေျပာင္းေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ၉ လ အထိ ေပးရတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေန႔တိုင္းေသာက္ခိုင္းရသလို တခ်ိဳ႕ ၁ ပါတ္ ၂ ရက္သာ ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ကုေပးတဲ့ဆရာ၀န္က ဆံုးျဖတ္ပါမယ္။
• ေဆးေတြက ၃ မ်ိဳး၊ ၄ မ်ိဳး တြဲေပးတယ္။ ေဆးေတြမွာ ေဘးထြက္အက်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ တမ်ိဳးစီရွိတာပါ။ အာသီး-လွ်ာ ေနရာ နာတာေတာ့ ဆိုးက်ိဳး မဟုတ္ႏိုင္ပါ။ ေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈေတာ့ မေသျခာပါ။ ေဆးေတြ ဒီေလာက္ ေသာက္ထားရင္ ေရာဂါ ထစရာ-ျပန္႔စရာ မရွိႏိုင္ပါ။ တျခား အာဂႏၲဳပိုး ၀င္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပဋိဇီ၀ေဆး တခုခုေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားဆံုးသံုးတာက Amoxacillin 250 mg တခါေသာက္ ၁ ေတာင့္၊ တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ 500 mg တခါေသာက္ ၁ ေတာင့္၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ စုစုေပါင္း ၄-၅ ရက္ဆို ေပ်ာက္ပါမယ္။ နာတာ-ေရာင္တာအတြက္ Paracetamol ပါေသာက္ပါ။
• တီဘီ ဆိုတာ သက္သာ-ေပ်ာက္ကင္းရင္ လူက ၀လာတာမ်ားတယ္။ အသားအေရလည္း နဲနဲ ညိဳသလိုျဖစ္မယ္။ အစာစားခ်င္စိတ္ေတြလဲ တိုးလားတယ္။
၂၄-၁-၂၀၁၁

0 comments:

Post a Comment

(အတၱာဟိ အတၱေနာ နာေထာ) မိမိသည္သာလ်ွင္ မိမိ၏ အားထားရာျဖစ္သည္။

 
IT sharing © 2012 | Designed by LogosDatabase.com, in collaboration with Credit Card Machines, Corporate Headquarters and Motivational Quotes